Okul çocuklugu dönemi 6-12 yas arasi olarak kabul edilir. Bu dönemde büyüme-gelisme döneminin yavasladigi fakat hala devam ettigi dönemdir. Bu nedenle 3 ana ögünle ve çocuk çocuktan çocuga degismekle birlikte 2 veya 3 ara ögünle beslenmesi desteklenmelidir.
Bu dönemdeki beslenme aliskanliklari bireysel, ailesel ve çevresel faktörlerden etkilenir. Aliskanliklar bu dönemde kazanilir.
Amerika’da yapilan bir çalismada okul çagi ve ergenlik dönemindeyken aileyle birlikte ne kadar siklikla düzenli ögün yenirse, erken eriskin dönemde de o derece düzenli kahvalti ve aksam yemek yeme aliskanliginin gelistigi; kendi ailesi ile beraber yemek yemenin daha sik olan çocuklarda sebze, meyve, süt, lif gibi faydali yiyeceklerin daha fazla tüketildigi ve hazir içeceklerin o oranda az içildigi tespit edilmistir.
Okul çocuguna yemeklerin, özellikle de meyve ve sebzelerin saglikli olmalarindan çok tadi için yendigi ön görüsü verilebilir. Bu yas grubu çocuklarda “yiyecegin saglikli olmasi durumunda tatsiz olacagi” inancina hakimdir.
Okul çocugunun beslenme özelliklerini etkileyen çevresel ve bireysel faktörler
Ailenin yani sira arkadaslar, ögretmenler ve televizyon çocuklarin beslenmelerini etkileyen baslica faktörler haline gelir.
Ev disinda daha önce elde edemedigi yiyeceklere daha kolay ulasir ve daha fazla sayida ögün evin disinda yenir.
Bu dönemde çocuklar küçükken yiyemedikler çok çesitli yiyecekleri tatmak isterler.
Okul saatleri nedeniyle bu dönemde ögünler daha düzenli olmak durumundadir.
Çocugun algilama gücü daha da arttigindan yiyeceklerle ilgili aldigi mesajlari daha fazla netlestirir.
Ögünlerde neler yiyecegine karar verilirken kendi fikrinin de alinmasini ister.
Okul çocuklari peki ne yemeli?
Bütün çocuklarin damak tadi yetiskinler gibi gesilmistir. Çocuga verilecek yiyecekler anne ve babaninda yiyebilecegi tat ve kokuda olmalidir. Birbirine karistirimis tadi, kokusu , görüntüsü iyi olamayan yiyecekler verilmemelidir.
Pisirme sekilde, izgara, firinda, haslama seklinde olmalidir.
Çok uzun süre pisirme islemi besin degeri kaybina yol açacagi için pisirme süresinede dikkat edilmelidir.
Protein; süt, yogurt, et,balik, yumurta gibi yiyecekler gün içerisinde ana ve ara ögünlere bölüstürülerek tüketilmelidir.
Yiyecekler her gün yenileriyle degistirilmelidir.
Daha hizli büyüsün diye sadece protein agirlikli beslenme düzeni yanlistir. Yeteri kadar karbonhidrat ve yag grubu da alinmalidir.
Kirmizi et; demir,çinko ve B12 den zengin oldugu için düzenli araliklarla kirmizi et verilmesi gereklidir.
Diyetin Ca içerigi de yeterli olmalidir; günlük süt, yogurt, peynir tüketimine özen gösterilmelidir.
Karbonhidrat; enerji kaynagi olarak verilmelidir. Bu grubu bugday, yulaf, arpa, çavdar, misir, pirinç ve patates gibi sebzeler girer. Seker de bu gruptandir. Çocuklara sekerli gidalarin ve seker içeren atistirmaliklarin siklikla verilmesi 4-5 yasinda bile fazla kilolu olmasina neden olur.
3-11 yas grubu arasi yapilan arastirmada sekerli atistirmaliklarin bagimsiz bir faktör olarak obeziteye ve kardiyovasküler riskinin artisina neden oldugu gösterilmistir. Bu nedenle bu yas grubu da dahil olmak üzere hiçbir dönemde çocuklara sekerli gidalar verilmemelidir.
Yaglar; Büyüme için gerekli enerjiyi saglar ve yagda emilen vitaminlerin emilmesi için gereklidir.
Meyve ve sebzeler; Günde toplam 4-5 porsiyon meyve-sebze tüketilmelidir. Sebzeler pismis veya çig bir sekilde ana ögünlerde sunulabilir ve meyvelerde ara ögünlerde süt/ yogurt ile birlikte önerilebilir.
Meyve ve sebzeler büyüme gelisme desteklemesinin yaninda yeteri kadar lif alimi ile birlikte bagirsak mikrobiyotasinin düzenlesine yardimci olur kabizlik problemi önlenir.
Çocuklari Düzenli Beslenmeye Motive Eden Faktörler
Aile, ögretmen, gibi yakin çevredeki bireyler çocuga beslenme konusunda örnek teskil ederler.
Çocuklara sadece konusarak saglikli beslenme ögretilemez. Çocuk anlatilanlari degil gördüklerini de örnek alacaktir.
Okul çocuklarinda yapilan çalismada; kiz çocuklari anneyi, erkek çocuklari babayi örnek aldiklari için anne-babanin yemege sergiledigi tutum çocuklarin beslenme biçimlerini etkiledigi ortaya konmaktadir.
Buna ek olarak anne-baba beslenme kurallarinda tutarli olmali ve birinin söylediklerini desteklemelidirler.
Çocugun yiyeceklerini hazirlamasina izin verilmesi, saglikli yiyecekleri sahiplenmesini saglayabilir.
Çocugun okulda üsenmeden kolaylikla yiyebilecegi hazir ve kolay yenilebilecekler hazirlanmalidir.
Saglikli yasam için saglikli beslenme düzenli egzersiz ile desteklenmelidir.