Gestasyonel diyabet, gebelikte başlayan ve tanısı ilk olarak gebelikte konulan çeşitli derecelerdeki glikoz tolerans bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Gestasyonel diyabet, hem anne hem de bebekler için olumsuz kısa ve uzun vadeli sonuçlarla ilişkilidir. Gestasyonel diyabet, makrozomi, yenidoğan hipoglisemi ve sezaryen doğum riskinin artması ile ilişkilidir. Gestasyonel diyabeti olan anneler ve bebekleri gelecekte tip 2 diyabet ve anormal metabolik fonksiyon gelişimi açısından yüksek risk altındadır. 1.trimesterde(gebeliğin ilk 3 ayı) aşırı kilo alımı, insülin duyarlılığını azaltan, insülin direncini artıran ve daha sonra pankreas beta hücrelerinin tükenmesine yol açan annenin yağ kütlesinin artmasına neden olabilir. Gestasyonel diyabet, beta hücrelerinin artan insülin direnci karşısında normal glikoz seviyelerini korumak için yeterli düzeyde insülin salgılayamadığı durumlarda gelişir. Bu nedenle, anne adaylarımız hamileliğin erken döneminde aşırı kilo alımından kaçınmalıdır.
Hamilelikte uyku düzenleri değişir ve hamilelik ilerledikçe uyku kalitesi kötüleşir. Yapılan çalışmalardan elde edilen veriler düşük uyku kalitesi ile bozulmuş glikoz metabolizması riski ve tip 2 diyabet riski arasındaki ilişkiyi göstermiştir.
Hamilelikteki düzensiz uyku durumu enerji homeostazını bozabilecek ve kilo alımına neden olabilecek iştah hormonlarını (leptin ve ghrelin gibi) düzensizleştirerek bozulmuş glikoz tolerasyonuna yol açabilir.
Tanı kriterleri
Gestasyonel diyabet için yüksek risk grubu altında olan bireylere bu taramalar mutlaka yapılmalıdır.
Tanı için eğer risk faktörü taşıyan bir gebe ise gebeliğin başlarında yapılması gerekirken risk faktörü olmayan gebelerde ise gebeliğin 24-28. haftalarında yapılması gerekir. Test mutlaka 8 saat açlık sonrası yapılmalıdır. 75 g OGTT yapılmalıdır. Bu test oral glikoz tolerans testi olarak adlandırılmaktadır ve bunun sonuçlarına göre;
GDM tanısı için 75 g OGTT değerleri:
Açlık – 92 mg/dl ve üzeri
Tokluk 1. Saat – 180 mg/dl ve üzeri
Tokluk 2. Saat -153 mg/dl ve üzeri
Bu değerlerden herhangi birinin sonucu pozitif olursa gebede diyabetin bulunduğu anlamına gelir.
Beslenme Tedavisi
Gün içerisinde öncelikle azar azar ve sık beslenmeye özen gösterilmeli, 3 ana öğün ve 3 ara öğün beslenme düzenine dikkat edilmelidir.
Gebelik öncesinde şişman olan bireyler normal vücut ağırlığına gelecek şekilde sağlıklı bir diyete başlanmalıdır.
Diyabetli bireylerde diyetin karbonhidrat oranı diyetisyen tarafından düzenlenmelidir. Diyette seçilecek olan karbonhidrat türü de önemlidir.
Meyveler sınırlı tüketilmelidir. Yanına mutlaka süt grubu veya yağlı tohumlardan eklenmelidir.
Bal , pekmez , şeker gibi kaynaklar kan şekerini çok daha hızlı yükseltip , düşürür böylece kan dengesindeki değişmeler fazla olur ve metabolizmaya zarar verir.
Yüksek posa miktarı kan şekeri regülasyonunda önemli roller oynamaktadır. Lif içeriği yüksek yiyecekler tüketmeye özen gösterilmeli.
Bol su tüketimi ve fiziksel aktiviteye özen gösterilmelidir.